Endometrioza – leczenie, objawy, wykrywanie

Obce komórki w innym miejscu jednak nie „śpią”, lecz zachowują się tak, jakby w dalszym ciągu znajdowały się w macicy. Co miesiąc dochodzi więc do krwawienia, a w związku z tym, że krew nie ma ujścia, gromadzi się, tworząc torbiele (tzw. torbiele czekoladowe), powodując przewlekłe stany zapalne, zrosty.

Te zmiany często wywołują przewlekły ból w obrębie miednicy małej, bolesne miesiączkowanie (dysmenorrhea) i ból podczas stosunku płciowego (dyspareunia). Z innych objawów należy wymienić uczucie zmęczenia, bolesne oddawanie stolca podczas miesiączki i ból w okolicy lędźwiowo-krzyżowej.

Z endometriozą często też wiążą się problemy z płodnością – szacuje się, iż u 30–50% kobiet z endometriozą występują większe lub mniejsze problemy z niepłodnością. Nasilenie dolegliwości bólowych i innych objawów nie koreluje z wielkością i liczbą zmian związanych z endometriozą – u części kobiet z drobnymi zmianami mogą występować niezwykle nasilone dolegliwości bólowe, podczas gdy inne kobiety, nawet ze zmianami o dużych rozmiarach, dolegliwości bólowych w ogóle nie odczuwają.

Trudności pojawiają się również na etapie diagnozy. Zwykle u pacjentki wykonywane jest USG dopochwowe i USG jamy brzusznej, czasem też rezonans magnetyczny i oznaczenie poziomu markera CA125 we krwi.

Jednak jedynym narzędziem diagnostycznym, które pozwala ze stuprocentową pewnością potwierdzić chorobę jest laparoskopia, polegająca na wprowadzeniu do jamy brzusznej – poprzez niewielkie nacięcie – malutkiej kamery. Pobrany w czasie takiego badania fragment tkanki jest poddawany analizie histopatologicznej.

Od kilkunastu lat dr Preeti Agrawal leczy endometriozę w sposób integracyjny, oparty o wiedzę z medycyny konwencjonalnej i wykorzystujący uznane metody wspomagające. Leczenie polega przede wszystkim na wprowadzeniu zmian w diecie, stosowaniu naturalnych preparatów hormonalnych, ziołowych i witaminowych oraz poradach psychologicznych.

Program leczenia jest ustalany indywidualnie po zebraniu wszelkich informacji dotyczących historii rodzinnej, przebytych w dzieciństwie chorób, innych problemów zdrowotnych, ale też po analizie diety, trybu życia, relacji w rodzinie i w pracy oraz dokładnej analizie stanu emocjonalnego.

W IMC Centrum Zdrowia dobieramy leczenie w sposób indywidualny, uwzględniając zarówno zaawansowanie choroby jak i wyjściowy stan zdrowia. W leczeniu i profilaktyce endometriozy stosujemy m.in. ozonoterapię, witaminoterapię, hipertermię ogólnoustrojową, laseroterapię, fitoterapię oraz zmiany w diecie.

Przyczyna endometriozy jest nieznana. Istnieje kilka teorii, lecz żadna z nich nie została dotychczas udowodniona i z tego powodu konwencjonalne leczenie ma charakter objawowy. Jeśli stopień zaawansowania choroby jest niewielki, najczęściej przeprowadza się kurację hormonalną, która ma za zadanie wyciszyć endometrium.

Podawane są leki z grupy gestagenów (syntetycznych progestagenów) jak visanne, leków hamujących wydzielanie gonadotropin (np. danazol), analogów gonadoliberyny i leki antykoncepcyjne, co ma na celu zahamowanie podziałów komórkowych śluzówki macicy. Jeśli leczenie za pomocą hormonów nie przynosi efektów, prowadzi się leczenie operacyjne, polegające na wycięciu zmian ogniskowych.

W ciężkich przypadkach usuwa się jajniki zniszczone przez torbiele czekoladowe i zrosty. Pacjentce po operacji podaje się środki hormonalne, które mają zapobiec remisji. Jednak nie usuwa to przyczyn choroby. Niestety, u 20–40% pacjentek operacyjne i farmakologiczne leczenie nie przynosi efektu. Zdarza się również, że terapia hormonami nie jest dobrze tolerowana, szczególnie po dłuższym stosowaniu, i dużo kobiet rezygnuje z ich przyjmowania.

Niestety, poza operacją i leczeniem hormonami konwencjonalna medycyna nie ma innych sposobów. Często więc lekarze zalecają, jako alternatywę, zajście w ciążę – trudno jednak zrealizować takie zalecenie, zwłaszcza jeśli kobieta nie ma partnera życiowego lub nie planuje ciąży. W takiej sytuacji bardzo często pacjentki poszukują alternatywnych metod leczenia.

Dostępne publikacje dotyczące alternatywnych metod leczenia endometriozy zalecają stosowanie odpowiedniej diety, suplementacji witaminowej oraz mikro- i makroelementów, ziołolecznictwa, akupunktury i akupresury oraz przezskórnej stymulacji nerwów (transcutaneous electrical nerve stimulation – TENS).

Dieta

Zaobserwowano, że nadprodukcja prostaglandyny F2 (PGF2) stanowi czynnik sprawczy silnych dolegliwości bólowych. Prostaglandyny są kwasami tłuszczowymi, które pochodzą z fosfolipidów zawartych w diecie. Poprzez złożone mechanizmy syntezy organizm produkuje różne typy prostaglandyn: PGE1 (kwas γ-linolenowy), PGE2 i PGF2 – łagodnie stymulujące skurcze mięśni, jak również nasilające skurcze macicy. Prostaglandyna E2 jest także potencjalnym wazodylatatorem, który hamuje agregację płytek, co powoduje obfite krwawienie (metrorrhagii) obserwowane właśnie w endometriozie. Prostaglandyna F2 stymuluje inne grupy mięśni, co wpływa na występowanie efektów skojarzonych – nudności, wymiotów oraz biegunki. Zmniejszenie bólu okresu okołomiesiączkowego można osiągnąć poprzez zahamowanie produkcji PGF2 i PGE2 oraz stymulację produkcji PGE1.

Stosując odpowiednią codzienną dietę, można dostarczyć organizmowi dużej ilości tłuszczów bogatych w kwasy omega-3, które są źródłem do syntezy PGE1, obniżyć spożycie kwasów tłuszczowych stymulujących produkcję PGF2, czyli tłuszczów nasyconych – mięsa, smalcu i słoniny. Należy wzbogacić posiłki w błonnik z nieprzetworzonych zbóż i nasion warzyw strączkowych oraz w warzywa, czego efektem jest poprawienie jakości trawienia, jak również obniżenie całkowitej zawartości prostaglandyn. Badania potwierdzające pozytywny wpływ żywności bogatej w kwasy omega-3 (bogate w nie są tuńczyk, łosoś, makrela, olej z orzechów włoskich, olej lniany) na obniżenie prawdopodobieństwa rozwoju endometriozy opublikowali Missmer i wsp. w 2010 roku w piśmie Human Reproduction. Ciekawe badanie porównawcze dotyczące zwyczajów żywieniowych mieszkanek północnych Włoch przeprowadzono z udziałem 504 kobiet z endometriozą oraz grupy kontrolnej. Wykazano, jak zmienia się ryzyko zachorowania w zależności od diety. Ryzyko endometriozy zmniejszyło się o 70% w grupie jedzącej zielone warzywa, o 40% wśród kobiet jedzących świeże owoce, ale wzrosło dwukrotnie w grupie kobiet jedzących dużo wołowiny i inne rodzaje czerwonego mięsa, a 1,8-krotnie w grupie jedzącej dużo szynki.

Podsumowując, dieta pomagająca w profilaktyce i leczeniu endometriozy powinna zawierać nieprzetworzone zboża, dużo warzyw i nasion z warzyw strączkowych, owoce sezonowe, oleje tłoczone na zimno oraz mało mięsa i nabiału. Należy wykluczyć z diety cukier, produkty z białej mąki, mleko i przetwory mleczne oprócz masła, maślanki i kefiru. Należy też ograniczyć kawę i gazowane, słodzone napoje, pić za to wodę źródlaną i świeże wyciskane soki warzywno- owocowe oraz zieloną herbatę. Aby obniżyć zatrzymywanie wody w organizmie, a tym samym występowanie obrzęków w okresie przed miesiączką, należy ograniczyć spożycie produktów marynowanych, konserwowanych warzyw i zup, napojów gazowanych.

Terapie wschodnie:

Akupunktura

Obiektywnie stwierdzona skuteczność akupunktury na organizm obejmuje działanie analgetyczne (przeciwbólowe), regulujące czynności autonomicznego układu nerwowego i immunostymulujące. Akupunktura wpływa też na aktywność serotoniny i noradrenaliny w ośrodkowym układzie nerwowym.

Refleksoterapia stóp

Praca na receptorach zlokalizowanych na stopach oddziałuje na wszystkie narządy ciała i prowadzi do osiągnięcia przez organizm stanu równowagi. Masaż, uruchamiając procesy samoleczenia, skutecznie wpływa na poprawę zdrowia, stan emocjonalny i podnosi energię życiową.

Leczenie psychosomatyczne

Zdrowie to proces, orientacja na całe życie, która stopniowo prowadzi nas od mniej lub bardziej machinalnej egzystencji do życia w świadomości. Zasadniczymi elementami leczenia psychosomatycznego są pobudzenie rozwoju świadomości i towarzyszący mu zwrot w kierunku większego panowania nad swoim życiem. Endometrioza jest chorobą, której nie da się wyleczyć. Owszem, bywają długie okresy remisji, ale obserwuje się też, że w wielu przypadkach choroba wraca, szczególnie w okresie, kiedy kobieta przeżywa większy stres. Ten zaś najczęściej jest związany z pracą, relacjami z najbliższymi i bezradnością w trudnych sytuacjach.

Dlatego bardzo ważnym elementem integracyjnego leczenia endometriozy jest poznawanie siebie i swojego stanu emocjonalnego. Warto więc przeanalizować swoje postawy, relacje z ludźmi, nawyki, warunki środowiskowe i zdecydować, co należałoby w nich zmienić, by utrzymać zdrowie. Dzięki temu można zwiększyć skuteczność swych naturalnych mechanizmów leczniczych i ograniczyć potrzebę stosowania interwencji z zewnątrz. Bardzo pomocne w rozumieniu siebie i uwalnianiu emocji są psychoterapia, choreoterapia i arteterapia, zaś techniki relaksacyjne, joga i tai-chi utrwalają nowe postawy i wzmacniają mechanizmy samoregulujące – dzięki czemu możemy zapobiegać nawrotowi choroby.