Wróć do poprzedniej strony

Autor: IMCKlinika

Hipertermia lokalna (Onkotermia) – nowe perspektywy

Efekt pozamiejscowy (efekt abskopalny) to zjawisko, w którym miejscowe leczenie nowotworu wpływa na zachowanie przerzutów położonych w znacznej odległości od niego. Po raz pierwszy fenomen ten został odkryty przez radioonkologów i jeszcze do niedawna wzbudzał wiele kontrowersji [1,2]. Prowadzone są intensywne badania mające na celu odkrycie podstaw biologicznych i biochemicznych (immunologii) [3–5] oraz mechanizmów działania tego zjawiska [6], a także możliwości wykorzystania jego wpływu w regularnej praktyce onkologicznej.

Efekt pozamiejscowy – nowe perspektywy w onkotermii

Słowo abskopalny pochodzi od łacińskiego przedrostka ab – w oddaleniu i scopos – cel działania. Zarówno w przypadku pacjentów poddawanych radioterapii, jak i zwierząt doświadczalnych, na których stosowano teleterapię, większość raportów na temat efektu abskopalnego dotyczy skutków przeciwnowotworowych obserwowanych poza polem promieniowania.

 

Większość zaobserwowanych fizjologicznych efektów abskopalnych wiąże się z napromienianiem śledziony [7]. W środowisku klinicznym obejmują one regresję raka wątroby (wątrobowokomórkowego) w wyniku radioterapii ukierunkowanej na leczenie guza usytuowanego u podstawy kręgosłupa oraz zmiany w obrazie histopatologicznym przerzutów do węzłów chłonnych u niektórych kobiet leczonych na raka piersi, ale także występują w przypadku wielu innych nowotworów, w tym chłoniaka, gruczolakoraka brodawkowatego, czerniaka, gruczolakoraka przełyku, przewlekłej białaczki limfatycznej [8-14].

 

Wymienione efekty pozamiejscowe pojawiają się w sąsiedztwie napromienianych komórek lub w innych nienapromienianych komórkach, które odebrały sygnały wydzielane przez komórki napromieniane. Wobec tego efekty pozamiejscowe są w jakiś sposób przekazywane z komórki napromienianej do leżącej gdzie indziej nienapromienianej komórki za pośrednictwem połączeń międzykomórkowych [14] lub poprzez wydzielanie lub wytwarzanie czynników rozpuszczalnych [15-17].

Istnieją dwie teorie wyjaśniające przeciwnowotworowy efekt abskopalny.

Pierwsza dotyczy białaczek i chłoniaków. Przyjmuje się, że podczas napromieniania śledziony chore limfocyty krążą w obrębie napromienianego obszaru (śledziony) i w miarę jak zmniejsza się wielkość śledziony, masy położone daleko od niej również zmniejszają swoją objętość, dając wrażenie ogólnoustrojowego efektu przeciwnowotworowego wywołanego leczeniem lokalnym.

 

Druga teoria dotyczy guzów litych. Zakłada się, że napromienianie miejscowe wywołuje przedostawanie się do układu krążenia inhibitorów mitozy (cytokin), które pośredniczą w rozprzestrzenianiu się efektu przeciwnowotworowego na cały organizm. Wykazano, że podniesiony poziom czynnika martwicy nowotworów we krwi po radioterapii zbiegł się w czasie z regresją raka wątroby (wątrobowokomórkowego) położonego daleko od pola promieniowania [13]. Stawiano także hipotezę, że efekt abskopalny jest roznoszony przez układ odpornościowy.

 

Napromienianie nowotworu w jednym miejscu wywołuje przedostawanie się do układu krążenia antygenów nowotworowych lub czynników reakcji zapalnej, które mogą powodować zwiększoną reakcję obronną skierowaną przeciwko nienapromienianym zmianom nowotworowym wykazującym się podobnymi antygenami nowotworowymi [14-22]. W oparciu o istniejącą literaturę można stwierdzić, że efekty abskopalne obserwuje się u pacjentów leczonych radioterapią, radioterapią w połączeniu z onkotermią lub tylko onkotermią [23,24].

 

  1. S. C. Formenti and S. Demaria, “Systemic effects of local radiotherapy,” The Lancet Oncology, vol. 10, no. 7, pp. 718–726, 2009
  2. W. F. Morgan and M. B. Sowa, “Non-targeted bystander effects induced by ionizing radiation,” Mutation Research, vol. 616, no. 1-2, pp. 159–164, 2007.
  3. R. P. A. Wallin, A. Lundqvist, S. H. Mor´e, A. von Bonin, R. Kiessling, and H. Ljunggren, “Heat-shock proteins as activators of the innate immune system,” Trends in Immunology, vol. 23, no. 3, pp. 130–135, 2002.
  4. S. R. Scheffer, H. Nave, F. Korangy et al., “Apoptotic, but not necrotic, tumor cell vaccines induce a potent immune response in vivo,” International Journal of Cancer, vol. 103, no. 2, pp. 205–211, 2003.
  5. O. Kepp, A. Tesniere, F. Schlemmer et al., “Immunogenic cell death modalities and their impact on cancer treatment,” Apoptosis, vol. 14, no. 4, pp. 364–375, 2009.
  6. A. D. Garg, D. Nowis, J. Golab, P. Vandenabeele, D. V. Krysko, and P. Agostinis, “Immunogenic cell death, DAMPs and anticancer therapeutics: an emerging amalgamation,” Biochimica et Biophysica Acta, vol. 1805, no. 1, pp. 53–71, 2010.
  7. Antoniades J, Brady L, Lightfoot D. Lymphangiographic demonstration of the abscopal effect in patients with malignant lymphomas. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 1977;2:141–147.
  8. Rees GJ. Abscopal regression in lymphoma: a mechanism in common with total body irradiation? Clin. Radiol. 1981;32:475–480.
  9. Ehlers G, Fridman M. Abscopal effect of radiation in papillary adenocarcinoma. Br J Radiol. 1973;46:220–222.
  10. Kingsley D. An interesting case of possible abscopal effect in malignant melanoma. Br J Radiol. 1975;48:863–866.
  11. Rees G, Ross C. Abscopal regression following radiotherapy for adenocarcinoma. Br J Radiol. 1983;56:63–66. doi: 10.1259/0007-1285-56-661-63.
  12. Sham R. The abscopal effect and chronic lymphocytic leukemia. Am J Med. 1995;98:307–308. doi: 10.1016/S0002-9343(99)80380-5.
  13. Ohba K, Omagari K, Nakamura T, Ikuno N, Saeki S, Matsuo I, Kinoshita H, Masuda J, Hazama H, Sakamoto I, Kohno S. Abscopal regression of hepatocellular carcinoma after radiotherapy for bone metastasis. Gut. 1998;43:575–577.
  14. Jolles B, Harrison RG. Radiation skin reaction and depletion and restoration of body immune response. Nature (Lond.) 1963;198:1216–1217.
  15. Demaria S, Ng B, Devitt ML, Babb JS, Kawashima N, Liebes L, Formenti SC. Ionizing radiation inhibition of distant untreated tumors (abscopal effect) is immune mediated. 2004. [16] Kaminski JM, Shinohara E, Summers JB, Niermann KJ, Morimoto A, Brousal J. (2005) The controversial abscopal effect. Cancer Treat Rev. 31:159-72
  16. Porter DL, Levine BL, Kalos M, Bagg A, June CH, (2011) Chimeric Antigen Receptor–Modified T Cells in Chronic Lymphoid Leukemia N Engl J Med; 365:725-733
  17. Trott KR. Non-targeted radiation effects in radiotherapy-roles of radiation-induced genomic instability and of the bystander effect in cancer cure by radiotherapy. Acta Oncologia. 2001;40:976–980.
  18. Hartford A, Gohongi T, Fukumura D, Jain R. Irradiation of a primary tumor, unlike surgical removal, enhances angiogenesis suppression at a distal site: potential role of host-tumor interaction. Cancer Res. 2000;60:2128–2131.
  19. Uchida A, Mizutani Y, Nagamuta M, Ikenaga M. Elevation of sensitivity of tumor cells and lytic function of NK cells. Immunopharmacol. Immunotoxicol. 1989;11:507–519.
  20. Formenti SC, Demaria S. Systemic effects of local therapy. Lancet Oncol. 2009; 10: 718-726.
  21. Zahidunnabi M, et.al:, (2009) Fractionated but Not Single-Dose Radiotherapy Induces an Immune-Mediated Abscopal Effect when Combined with Anti–CTLA-4 Antibody. Clin Cancer Res 2009;15(17)
  22. G. Andocs, N. Meggyeshazi, Y. Okamoto, L. Balogh, and O. Szasz, “Bystander Effect of Oncothermia,” Conference Papers in Medicine, vol. 2013, Article ID 953482, 6 pages, 2013. doi:10.1155/2013/953482
  23. G Fiorentini, S M Yoon, Okamoto Yan et al., Abscopal effect: new perspectives in Oncothermia, Oncothermia Journal, June 2013

Dane kontaktowe

IMC Centrum Zdrowia
ul. Strzelińska 41
55-010 Żerniki Wrocławskie

Godziny pracy

Pn-Pt 8:00-20:00 | Sb 9:00-15:00
Umów się!

Masz pytanie?
Skorzystaj z szybkiej formy kontaktu!

    Twoje imię*
    Twój e-mail*
    Twój nr. tel
    Twoja wiadomość*

    Dane kontaktowe

    IMC Centrum Zdrowia
    ul. Strzelińska 41
    55-010 Żerniki Wrocławskie

    Godziny pracy

    Pn-Pt 8:00-19.00 | Sb 9.00-14.00