Homeostaza (Mądrość Twojego Ciała)

Homeostaza jest procesem, poprzez który ciało aktywnie utrzymuje stabilne warunki wymagane do przetrwania. Kiedy chorujemy, organizm zawsze dąży do utrzymania homeostazy. Tym jest właśnie mądrość ciała.

Nasz organizm sam informuje nas czego potrzebuje. Kiedy ciało boli albo przejawia oznaki choroby, to poprzez te objawy informuje nas, że potrzebuje od nas większej uwagi. Pogłębiając naszą więź z mądrością naszych ciał możemy pomóc im w powrocie do homeostazy. 

W naszej kulturze nie jesteśmy nauczeni dostrajać się do mądrości naszych ciał, kiedy organizm wykazuje oznaki niedoboru albo choroby. Nie jesteśmy uczeni metod i narzędzi, które mogłyby pomóc nam w prawidłowym odczytywaniu sygnałów płynących z naszych ciał, rozumieniu ich i wykorzystywaniu w celu leczenia i życia z pełną mocą. Jesteśmy bardziej skłonni zawierzyć nasze zdrowie obcym niż zaufać nam samym. Większość z nas nie została nauczona wierzyć naszej intuicji i uczuciom rozwijającym się w naszych ciałach, zamiast tego ignorujemy i tłumimy te sygnały. 

Medycyna bazująca na relacji umysł-ciało zwraca honor mądrości ciała. Podczas gdy praktyki umysł-ciało zyskują popularność i nabierają tempa dzięki wsparciu badań naukowych, pozostają często niezauważone przez medycynę głównego nurtu. 

Kiedy możemy połączyć się z mądrością naszego ciała, otrzymujemy szeroki wachlarz informacji, które możemy wykorzystać zarówno podczas procesu leczenia jak również w celu ogólnego polepszenia jakości życia. Jeżeli będziemy czuć się lepiej jako jednostki, nasze relacje z “wewnętrznym ja”, naszymi rodzinami, społecznościami i otaczającym nas światem ulegną poprawie. 

Czerpanie korzyści z mądrości ciała nie musi być skomplikowane, czasochłonne ani drogie. Ten poradnik przedstawi Ci 19 prostych strategii, które pomogą Ci nawiązać lepszą więź z mądrością Twojego ciała. 

1. WYCISZ SIĘ I SŁUCHAJ 

Nasze ciała zawsze zawierają wewnętrzną mądrość dostępną dla nas o ile będziemy wystarczająco uważni. Poprzez akt słuchania ciała, dana osoba może powiązać doświadczenia cielesne z zewnętrznymi zdarzeniami i sygnałami. Podczas takiej praktyki, te doświadczenia stają się słyszalne, zamiast ulegać wyciszeniu. Ci którzy uważnie słuchają swojego ciała wraz z praktyką mogą stać się swoimi własnymi “różdżkami i różdżkarzami” ^[1]. 

Jednym ze sposobów jest korzystanie z techniki nazywanej “zabierz to do ciała”, gdy czujesz naładowanie emocjami. Podczas tej praktyki osoba lokalizuje, gdzie w ciele znajduje się poszukiwany ładunek, obserwuje go bez osądzania i nazywania, a następnie ściska ten obszar, aby ciało wiedziało, że zostało usłyszane ^[2]. Ta praktyka może pomóc zwiększyć świadomość i skierować energię oraz uwagę tam, gdzie jest ona potrzebna. 

2. ODDYCHAJ POWOLI I GŁĘBOKO 

Oddychanie jest blisko związane z funkcjonowaniem fizycznym i mentalnym. Od tysięcy lat świadomy oddech stanowił integralną część praktyk medytacyjnych i tradycji wschodu. W tradycji jogi, pranajama jest zestawem technik oddechowych regulujących częstotliwość i głębokość oddechu. Aktywne spowolnienie oddechu do częstotliwości poniżej 10 oddechów na sekundę wpływa na działanie autonomicznego i ośrodkowego układu nerwowego (OUN), promując wzrost zmienności rytmu zatokowego serca (HRV) i aktywność OUN, odpowiedzialnego za kontrolę emocji i psychofizjologicznego dobrego samopoczucia [3]. Wysokie HRV jest powiązane z ogólną poprawą zdrowia i funkcji poznawczych.

Podczas powolnego i głębokiego oddychania, przepona porusza się w górę i w dół przy minimalnym ruchu klatki piersiowej, stymulując nerw błędny i poprawiając komunikację w autonomicznym układzie nerwowym. Oddychanie przeponowe może pomóc obniżyć stres i zwalczać różne schorzenia ^[4]. Świadome oddychanie może poprawić pamięć, poznanie psychiczne, regulację emocji i poczucie dobrostanu ^[5].

Wypróbuj prostą technikę oddechową, oddychanie 4-7-8. Zacznij od całkowitego wydechu, ściskając brzuch. Następnie, licząc do czterech zrób głęboki wdech brzuszny, “wypychając” pępek na zewnątrz. Wstrzymaj oddech i policz do siedmiu. Następnie delikatnie i powoli zwolnij oddech, licząc do ośmiu i “pociągając pępek” w kierunku kręgosłupa. Pomocne może być wyobrażenie sobie brzucha jako balonu napełniającego się i opróżniającego z każdym wdechem i wydechem.

3. ZADZIW SIĘ MEDYTACJĄ

Medytacja to praktyka stosowana w celu uspokojenia umysłu i zwiększenia samoświadomości. Praktyki medytacyjne mogą obejmować kontrolowane oddychanie, kontemplację, koncentrację, używanie dźwięków natury, takich jak ocean, kierowaną medytację, medytacyjne ćwiczenia ruchowe, takie jak joga, tai chi i qigong, lub powtarzanie mantry. Techniki te działają na różne aspekty, takie jak zmysły, umysł, intelekt i emocje ^[6].

Wspólną cechą tych technik jest świadomość chwili obecnej, pozwalająca myślom przychodzić i odchodzić bez przywiązania oraz kultywowanie bezruchu. Z biegiem czasu osoba staje się świadoma nawykowych wzorców myślenia.

Coraz więcej badań pokazuje, że regularne praktykowanie medytacji obniża stres i niepokój oraz może pomóc w zmniejszeniu bólu jak również ma mnóstwo innych korzyści zdrowotnych ^[7]. Aby wesprzeć własną praktykę medytacyjną, wypróbuj aplikacje do medytacji, takie jak Calm, Headspace, Insight Timer lub inne.

4. ZANURZ SIĘ W NATURZE

Przez wieki ludzie mieli bliski związek ze środowiskiem naturalnym, jednak industrializacja i urbanizacja drastycznie zmniejszyły ilość czasu spędzanego przez większość ludzi na łonie natury. Coraz więcej dowodów naukowych potwierdza pozytywny wpływ spędzania czasu w środowisku naturalnym na dobre samopoczucie ^[8]. Kąpiele leśne i terapia przyrodnicza zyskały uwagę ze względu na ich korzyści dla ludzkiego zdrowia. Badanie z 2017 r. wykazało korzyści płynące z terapii naturalnej, które obejmują poprawę odporności, usprawnienie funkcjonowania układu sercowo-naczyniowego i układu oddechowego, obniżenie depresji i lęku oraz uzyskanie relaksu psychicznego i uczucia wdzięczności ^[9].

Poza zmysłowymi korzyściami płynącymi z przebywania na łonie natury, dowody wskazują na inne nie sensoryczne pozytywne aspekty spędzania czasu w ten sposób wliczając w to, przyjmowanie lub wdychanie drobnoustrojów i ujemnych jonów powietrza oraz kontakt z lokalnym mikrobiomem. Potrzebne są wciąż dalsze badania, ale zebrane już dowody sugerują, że spędzanie czasu w otoczeniu przyrody zapewnia korzyści zarówno psychologiczne, jak i fizyczne ^[10]. Spędzaj więcej czasu na łonie natury i obserwuj, jak czujesz się w swoim ciele, kiedy to robisz.

5. SZANUJ SWOJE RYTMY 

Tak jak wszystkie żywe organizmy, ludzie wykazują 24- godzinne oscylacje, zwane rytmami dobowymi, działającymi na molekularnym, fizjologicznym i behawioralnym poziomie. Rytmy dobowe wliczając w to czas snu, jedzenia oraz innych aktywności, optymalizują naszą fizjologię i zdrowie. Przewlekłe zaburzenie rytmów dobowych na skutek nieregularnego trybu życia lub pracą wykonywaną w systemie zmianowym zagraża zdrowiu i zwiększa ryzyko wielu chorób przewlekłych ^[11].

Jednym z najważniejszych czynników zewnętrznych wpływających na rytm dobowy organizmu jest cykl światło-ciemność. Rytmy dobowe twojego ciała są wrażliwe na światło, zarówno to naturalne jak i sztuczne. Ekspozycja na światło sztuczne, zwłaszcza niebieskie, w godzinach wieczornych może zaburzać rytm dobowy ^[12].

Nasze ciała potrzebują prawidłowego rytmu. Szanuj mądrość swojego ciała poprzez respektowanie tej potrzeby. Śpij według regularnego harmonogramu, jedz o tej samej porze każdego dnia, ogranicz ekspozycję na sztuczne światło unikając ekranu komputera/ telewizora przez ostatnie dwie godziny przed snem albo noś okulary blokujące niebieskie światło i trzymaj się codziennej rutyny. 

6. ZAPRZYJAŹNIJ SIĘ Z MATĄ DO JOGI 

Joga to 4000-letnia wschodnia praktyka umysłu i ciała, łącząca aktywność mięśniową z wewnętrznie ukierunkowaną świadomością własnego umysłu, oddechu i energii. Regularne ćwiczenie jogi polepsza siłę, wytrzymałość, spokój, poprawia samopoczucie, rozwija poczucie życzliwości, współczucia oraz wzmacnia samokontrolę. Joga jest uważana za komplementarną formę medycyny, w której uczeń jest swoim uzdrowicielem. Regularne praktykowanie jogi zapewnia zwiększenie swojej własnej mocy ^[13]. Korzyści zdrowotne jogi są dobrze zbadane i wykazano, że zwiększają świadomość ciała ^[14]. Z samej swojej natury regularna praktyka jogi połączy cię z wewnętrzną mądrością Twojego ciała.    

7. DOŚWIADCZ QIGONG

Qigong to chińska dyscyplina i filozofia sprzed ponad 5000 lat, która łączy skupienie na ciele, oddechu i umyśle. Praktyka ta, wywodząca się częściowo ze sztuk walki, jest stosowana jako kompletna metoda mająca na celu zapobieganie chorobom, budowanie zdrowego ciała i przedłużanie życia ^[15]. Przechodząc przez postępujące serie siedzących lub stojących pozycji, ruchów, ćwiczeń oddechowych i medytacji, qigong wprowadza celową regulację umysłu i oddechu ze skoordynowaną pracą ciała, aktywując naturalne funkcje samoregulacji i samoleczenia. Podstawą qigong jest kultywowanie naturalnej siły lub energii, zwanej qi, związanej z funkcjami fizjologicznymi i psychologicznymi. Qigong ułatwia interocepcję, tj. samoświadomość wnętrza ciała, a także eksterocepcję, świadomość odbieraną poprzez pięć zmysłów ^[16].

Kompleksowy przegląd badań wykazał, że praktyka qigong przynosi pozytywne skutki zdrowotne w wielu dolegliwościach i schorzeniach chorobowych wliczając w to nowotwory, fibromialgię, chorobę Parkinsona, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP), stres, izolację społeczną, przewlekły ból krzyża, ból szyjki macicy, chorobę zwyrodnieniową stawów, zmęczenie, depresje i choroby układu krążenia ^[17].

8. PORUSZAJ SIĘ Z TAI CHI

Rozwinięte zarówno jako sztuka walki, jak i forma ruchu medytacyjnego, tai chi jest zakorzenione w dyscyplinie qigong i dzieli tę samą filozofię oraz korzyści. Tym, co odróżnia tai chi od qigong, jest to, że tradycyjne tai chi jest sztuką o wysoce skomplikowanej choreografii, złożoną z postępujących serii powolnych, nisko obciążających ruchów, podczas gdy qigong opiera się bardziej na powtarzanie prostszych sekwencji. Podobnie jak qigong, tai chi integruje oddech, umysł i ruch fizyczny, aby osiągnąć większą świadomość i dobre samopoczucie ^[18].

W ciągu 45 lat przeprowadzono ponad 120 systematycznych przeglądów oceniających korzyści zdrowotne płynących z praktykowania tai chi. Wyniki tych badań wykazały, że uprawianie tai chi silnie koreluje z zapobieganiem występowania wielu chorób i zaburzeń wliczając w to zapobieganie upadkom, chorobie zwyrodnieniowej stawów, chorobie Parkinsona, POChP, depresji, zaburzeniom funkcji poznawczych, demencji, fibromialgii, nadciśnieniu tętniczemu, osteoporozie, nowotworom oraz pozytywnie wpływa na rehabilitację kardiologiczną, wydolność tlenową, siłę, jakość snu oraz ogólne samopoczucie ^[19]. 

9. UFAJ SWOIM JELITOM 

Nasze jelita posiadają własny układ nerwowy, uważany za “drugi mózg”. W jelitach znajduje się więcej komórek nerwowych niż w pozostałej części układu nerwowego, w tym w rdzeniu kręgowym i mózgu ^[20]. “Przeczucie” płynące z naszych jelit często może dostarczyć nam dokładnych informacji na długo przed tym, zanim nasz mózg będzie mógł przetwarzać informacje kognitywnie; to wrodzona mądrość, której możemy zaufać. Dostrajanie się do naszych reakcji jelitowych na wydarzenia w ciągu dnia może dać nam wskazówki do tego, co wyzwala fizyczne reakcje w naszym ciele ^[21].

Ufanie jelitom zapewnia zniuansowane podejście rozpoznawania i dostosowywania się do mądrości naszego ciała. Korzystanie z tego intuicyjnego systemu zapewnia szybkie i niezawodne podejście do rozwiązywania problemów poprzez wykorzystanie mocy podświadomości ^[22]. Odkryj moc płynącą z zaufania jelitom, rozwijając nawyk dostrzegania uczuć w swoim wnętrzu i analizowania myśli lub doświadczeń, które poprzedziły reakcję.

10. PROWADŹ DZIENNIK DIETY I STYLU ŻYCIA

Monitorowanie i refleksja nad zachowaniami, myślami i uczuciami może dostarczyć bezcennych informacji dotyczących świadomości danej osoby i zrozumienia jej fizycznego, emocjonalnego i duchowego zdrowia. Stało się to łatwiejsze wraz z pojawieniem się nowoczesnych technologii, takich jak smartfony czy inne przenośne urządzenia, ale można również to praktykować za pomocą długopisu i papieru.

W jednym z badań dotyczących monitorowania własnego zdrowia stwierdzono, że rutynowe monitorowanie diety/stylu życia, w przeciwieństwie do okazjonalnego lub wywołanego zdarzeniami, prowadziło do pozytywnych zmian w stanie zdrowia ^[23]. Rutynowe prowadzenie dziennika z głęboką refleksją poprawia samopoznanie i samozrozumienie oraz może pomóc w zmianie zachowania z pozytywnymi skutkami zdrowotnymi ^[24]. Zacznij zapisywać swoje nawyki, zarówno te dotyczące diety jak i codziennego funkcjonowania, i obserwuj, jak reagują twoje ciało, umysł i duch.

Dieta w IMC

11. SŁUCHAJ SIĘ SERCA

Serce posiada własny skomplikowany układ nerwowy na kształt “mózgu serca”. Narząd ten wysyła zdecydowanie więcej sygnałów do mózgu niż od niego otrzymuje. Sygnały płynące od serca szczególnie wpływają na ośrodki w mózgu zaangażowane w myślenie strategiczne, czas reakcji i samoregulację.  

Kiedy serce działa spójnie, sygnały do mózgu są również spójne. Spójność serca osiąga się, gdy doświadczamy pozytywnych emocji, takich jak uznanie, miłość, wdzięczność i radość. Wysoka zmienność rytmu zatokowego serca (HRV), czyli zmienność częstości akcji serca pomiędzy kolejnymi uderzeniami, jest skorelowana z wysoką koherencją serce-mózg ^[25]. HRV można poprawić poprzez powolne, głębokie oddychanie połączone z przeżywaniem pozytywnych emocji. Stań się świadomy uczuć serca i pielęgnuj pozytywne uczucia, aby poprawić spójność między sercem a mózgiem.

Obecnie dostępne są urządzenia wspomagające  poprawę HRV lub jego śledzenie. 

12. RELAKS TERAPIĄ MASAŻU

Masaż oferuje szereg korzyści zdrowotnych, wliczając w to fizyczne rozluźnienie, poprawę krążenia, złagodzenie bólu mięśni, uwolnienie ucisku nerwowego, poprawę elastyczności oraz zwiększoną energię i witalność. Wiele badań potwierdza korzystny wpływ masażu leczniczego na różne schorzenia, w tym autyzm, choroby skóry, zapalenie stawów, fibromialgię, nadciśnienie, choroby autoimmunologiczne, astmę, stwardnienie rozsiane, raka piersi, chorobę Parkinsona i demencję ^[26].

Korzyści płynące z masażu to także kultywowanie poczucia spokoju i spełnienia z coraz większym naciskiem na psychologiczne i duchowe korzyści ^[27]. Wielu masażystów włącza obecnie aromaterapię do swojej praktyki, dodając olejki eteryczne do bazowego olejku do masażu, aby uzyskać przyjemny zapach i dołączyć ich właściwości lecznicze.

Masaże w IMC

13. UWOLNIJ SIĘ Z DOŚWIADCZANIEM SOMATYCZNYM 

Doświadczanie somatyczne to terapia skoncentrowana na ciele stosowana w leczeniu osób cierpiących na zespół stresu pourazowego (PTSD), integrująca świadomość ciała z procesem psychoterapeutycznym. Terapia ta stwarza świadomość wewnętrznych doznań ciała, które, jak się uważa, niosą traumatyczną pamięć. Bez bezpośredniego opowiadania danego zdarzenia albo angażowania się w traumatyczne wspomnienia, pacjent uczy się wyzwalać traumę poprzez proces rozładowywania doznań ze świadomością odczuć cielesnych i mechanizmów samoregulacji. Jako stosunkowo nowa terapia, metoda ta wymaga dalszych eksperymentów oceniających jego efektywność; jednak wczesne randomizowane, kontrolowane badania wykazały, że doświadczanie somatyczne jest skutecznym sposobem leczenia PTSD ^[28].

14. POŁĄCZ SIĘ ZE SWOIM SYSTEMEM ENERGETYCZNYM

Jesteśmy czymś więcej niż wyłącznie naszymi fizycznymi ciałami. Literatura naukowa uznaje obecnie istnienie biopola: pola energii i informacji, które reguluje funkcjonowanie organizmów żywych, w tym systemu energii subtelnej rozciągającego się poza ciało fizyczne. Biopole wpływa na procesy biologiczne z poziomu subatomowego, atomowego, molekularnego, komórkowego, układowego, interpersonalnego i kosmicznego, wpływając na wszystkie ścieżki biologiczne ^[29]. 

Według tradycji wschodu, systemy energii subtelnej obejmują czakry w tradycjach jogi i Ajurwedy oraz meridiany według tradycyjnej medycyny chińskiej. Buddyjski filozof Michio Kushi przedstawia wyjaśnienie uformowania systemu czakr: energia nieba wykazuje tendencję do ładowania prawej strony mózgu, podczas gdy energia ziemi ładuje lewą stronę. Miejsca w ciele, w których te siły się zderzają i formują jedność nazywane są czakrami. Każda czakra generuje przepływ elektromagnetyczny na zewnątrz i w tym samym czasie przyjmuje niewidzialną moc z otoczenia napędzającą wewnętrzne funkcjonowanie ^[30].

Każdy z siedmiu punktów czakry na ciele pochodzi z akupunktów i jest związany ze splotami nerwów połączonych z fizycznymi narządami, mięśniami i gruczołami dokrewnymi.

Z każdym punktem czakry związane są również kolory, wysokość dźwięku, elementy, emocje i zaburzenia patologiczne ^[30].

15. SPRÓBUJ ROZLUŹNIANIA MIĘŚNIOWO-POWIĘZIOWEGO

Powięź to bezszwowa sieć tkanki łącznej, która otacza każdy organ, kość, nerw, naczynie krwionośne i mięsień w ciele. Oprócz zapewniania struktury i trzymania nas razem, gęsto utkana powięź jest wypełniona komórkami nerwowymi, dzięki czemu jest bardzo wrażliwa. Zła postawa, stres, siedzący tryb życia, urazy, zabiegi chirurgiczne i odwodnienie mogą powodować powstawanie zrostów i blizn na powięzi, powodując ból i ograniczając ruch. Rozluźnianie mięśniowo-powięziowe to technika fizjoterapeutyczna, która stosuje delikatny, długotrwały nacisk na zrosty powięziowe, aby przywrócić ruch i złagodzić ból. Ta metoda leczenia jest stosowana w celu złagodzenia bólu i poprawy funkcji oraz jest powszechnie stosowana w leczeniu bólu pleców, szyi, szczęki, bólu menstruacyjnego, bólów głowy i innych.

Uwalnianie mięśniowo-powięziowe może być wykonywane przez przeszkolonego terapeutę i włączone jako część terapii masażem. Technikę tę można również stosować samodzielnie przy pomocy dotyku lub piankowego wałka. Badania pokazują, że samodzielne rozluźnienie mięśniowo-powięziowe za pomocą piankowego wałka wpływa na poprawę zakresu ruchu i zmniejsza bolesność mięśni ^[31].

Obecnie uważana za organ, powięź jest bogata w wodę ułożoną w ciekłe kryształy ^[32]. Badania wskazują, że układ powięziowy służy również jako rodzaj “autostrady komunikacyjnej” w całym ciele. Komórki powięzi mają pamięć, świadomość i predyspozycje do przygotowania się na zmiany w swoim otoczeniu ^[33]. Biorąc pod uwagę wspomnianą charakterystykę, lepsze funkcjonowanie powięzi może poprawić wrodzony system komunikacji wewnątrz organizmu, umożliwiając nieprzerwany przepływ mądrości przez całe ciało.

16. NADZORUJ SWOJE SYGNAŁY I PARAMETRY 

Nasze ciała nieustannie przekazują nam sygnały, z których wiele możemy łatwo zmierzyć. Śledząc je w czasie, możemy zrozumieć co oznaczają i poprawnie je analizować. Za pomocą smartfonów oraz urządzeń ubieralnych możemy monitorować tętno, tętno spoczynkowe, zmienność rytmu zatokowego, temperaturę ciała, częstość oddechów, wzorce snu i inne. 

Rutynowe badania krwi dostarczają również mnóstwa informacji o tym, jak działa twoje ciało. 

Wybierz kilka wskaźników, aby śledzić i monitorować, jak Twoje ciało reaguje w czasie. Te wskaźniki są bezpośrednią informacją zwrotną z Twojego organizmu, informującą jak sobie radzi. Dane te mogą pomóc Ci zjednoczyć się lepiej z Twoim ciałem i umysłem, szczególnie w połączeniu ze wspomnianym wcześniej dziennikiem diety i stylu życia ^[34].

17. PIELĘGNUJ SAMOWSPÓŁCZUCIE

Wiele osób ocenia się w surowy sposób, będąc zbyt samokrytycznymi i stale przeprowadzając wewnętrzny osądzający dialog. Kiedy zamiast tego praktykujemy samowspółczucie i samoakceptację, uczymy się doceniać naszą wartość i ufać mądrości naszego ciała. Zwróć uwagę na swoją wewnętrzną rozmowę. Czy w ten sam sposób rozmawiałbyś z ukochaną osobą lub drogim przyjacielem? Jeśli nie, zmień sposób w jaki zwracasz się do siebie na bardziej miły, wyrozumiały i pełen miłości. Wybacz sobie błędy z przeszłości. Poświęć czas na robienie rzeczy, które kochasz. Działania te mogą mieć głęboki wpływ na to, jak się czujesz sam ze sobą i poprawić Twoją ocenę swojego ciała ^[38]. Praktykowanie samowspółczucia może również pomóc w poprawie relacji z innymi ^[39].

18. ZARZĄDZAJ SWOIMI EMOCJAMI

Nawiązanie kontaktu ze swoimi emocjami czy to poprzez wsłuchiwanie się w nie czy świadome sterowanie nimi pozwala nam uzyskać dostęp do naturalnej uzdrawiającej mądrości ciała ^[40]. Emocje odgrywają znaczącą rolę w fizjologii. Przykładowo, uczucie miłości powoduje, że mózg uwalnia dopaminę, oksytocynę, wazopresynę i hormon wzrostu, które wzmacniają witalność i zdrowie. Z drugiej strony, jeżeli odczuwamy strach, uwolnione zostają hormony stresu i czynniki prozapalne ^[41]. 

Emocje odgrywają również ważną rolę w regulacji ekspresji genów. Epigenetyka jest dziedziną nauki, która wskazuje na fakt, że ekspresja genów może zmieniać się pod wpływem czynników środowiskowych. Poprzez zmianę naszych myśli, uczuć i emocji możemy przekazywać nowe sygnały naszym genom zmieniając ich ekspresję, tworząc nowe ciało z nowego umysłu. 

Zwiększenie emocji, takich jak radość, miłość i wdzięczność, skutkuje pozytywną ekspresją genów i lepszym zdrowiem fizycznym ^[42].

19. ĆWICZ UWAŻNOŚĆ

Jon Kabat-Zinn, ojciec technik z zakresu uważności definiuje uważność jako “świadomość, która wzrasta poprzez celowe skupianie uwagi w chwili obecnej bez oceniania” ^[43]. Innymi słowy, zwracaj uwagę na „teraz”, nie pozwalając umysłowi wędrować w przeszłość albo przyszłość. Praktykowanie technik uważności może pomóc obniżyć stres ^[44], leczyć wiele chorób ^[45] oraz poprawiać świadomość ciała ^[46]. Metody te umożliwiają również poprawę świadomości ciała w zakresie regulacji emocji ^[47].

Medytacja jest jedną z technik uważności, ale zwykłe zwracanie uwagi na chwilę obecną podczas wykonywania jakiejkolwiek czynności jest również sposobem na praktykowanie tej metody. Spróbuj być bardziej uważnym, zwolnij i zauważ rzeczy wokół siebie, celowo skupiając otwartą i wnikliwą uwagę na wszystkim co robisz lub po prostu skup się na oddechu. Zwróć uwagę na to, jak spokojnie się czujesz. W tym stanie będziesz w stanie dostroić się do mądrości swojego ciała.