Ajurwedyjska terapia oczyszczająca – detoks ajurwedyjski

Dosze (wata, pitta, kapha) są powiązane z głównymi odcinkami przewodu pokarmowego. Po podaniu odpowiednich środków przygotowawczych niezrównoważone dosze w tkankach głębokich wracają na właściwe miejsca: wata wraca do okrężnicy, pitta do jelita cienkiego, a kapha do żołądka.

Pięć oczyszczających działań (pańczakarma) stanowi rdzeń śodhany, ponieważ usuwa toksyny z organizmu. W wyniku tych zabiegów w przewodzie pokarmowym pojawia się rodzaj odwrotnego ciśnienia, które przyciąga dosze z powrotem na ich właściwe miejsca w żołądku, jelicie cienkim i okrężnicy, na potrzeby wydalania.

Ama (co oznacza “toksyny”) stanowi podstawową wewnętrzną przyczynę wszystkich chorób, a powstaje w wyniku niezrównoważenia dosz i osłabienia agni (ognia trawiennego). Dlatego wspomaganie organizmu w wydalaniu toksyn jest kluczowym czynnikiem w zapobieganiu chorobom.

Aby nie dopuścić do dalszego tworzenia się “toksyn”, w literaturze ajurwedyjskiej zaleca się odpowiednią dietę i właściwy styl życia, nawyki i ćwiczenia, a także program oczyszczający, taki jak pańczakarma.

Zanim rozpocznie się właściwa operacja oczyszczania, konieczne jest przygotowanie ciała za pomocą przepisanych metod, aby miało warunki do pozbywania sie toksyn. Dwa zabiegi stosowane w tym celu to masaż olejowy (snehan) i wydalenie toksyn-potu przez skórę (swedana).

Masaż olejowy (snehan)

Olej nakładany jest na całe ciało w trakcie szczególnego typu masażu, który pomaga przesunąć zanieczyszczenia w kierunku przewodu pokarmowego. Masaż olejowy sprawia również, że tkanki powierzchniowe oraz głębokie stają sie miękkie i delikatne, dzięki czemu znika stres, a układ nerwowy jest odżywiany. Snehan stosuje się codziennie przez trzy do siedmiu dni, zgodnie ze wskazaniami.

Wypacanie (swedana)

Swedanę, czyli wypacanie, stosuje się codziennie bezpośrednio po masażu olejowym (snehan). Do pary dodaje się mieszankę ziół, aby jeszcze bardziej rozluźnić złogi toksyn u danej osoby. Swedana powoduje upłynnienie toksyn i usprawnia ich przejście do przewodu trawiennego.

Po trzech do siedmiu dniach snehanu i swedany dosze “dojrzewają”. Odpowiednią metodę pańczakarmy stsosuje się zgodnie z idywidualnymi możliwościami danej osoby oraz jej zaburzeniami (prakruti i wikruti).

Terapia wymiotna (wamana)

W przypadku zablokowania płuc, czego skutkiem są nawracające przypadki zapalenia oskrzeli, przeziębienia, kaszel lub astma, leczenie ajurwedyjskie polega na terapii wymiotnej, wamana, która ma na celu usunięcie kaphy powodującej nadmiar śluzu. Często także uwalniane są przy tym ukryte emocje, które zostały zepchnięte do obszarów kaphy w płucach i żołądku wraz z gromadzeniem się tej doszy. Po pozbyciu się śluzu pacjent odczuje natychmiastową ulgę. Zdarza się, że znika poczucie zablokowania płuc, świszczący oddech i zadyszka oraz oczyszczają się zatoki.

Terapię wymiotną stosuje się także w przypadku chronicznej astmy, cukrzycy, chronicznego przeziębienia, zatorów limfatycznych, chronicznej niestrawności i obrzęku. Po zastosowaniu wamany zaleca się odpoczynek, post, palenie określonych papierosów ziołowych, natomiast nie należy wstrzymywać naturalnych potrzeb (np. oddawania moczu, stolca, gazów, kichania, kaszlu). Po właściwie przeprowadzonej wamanie osoba powinna odczuwać rozluźnienie w płucach, oddychać swobodniej, mieć poczucie lekkości w klatce piersiowej, jasność myślenia, czysty głos i dobry apetyt. Powinny także zniknąć wszelkie symptomy blokady płuc.

Terapia przeczyszczająca (wireczan)

Jeśli mamy do czynienia z  nadmiernym wydzielaniem żółci ( pitta) i gromadzeniem się jej w woreczku żółciowym, wątrobie i jelicie cienkim, to objawia się to zazwyczaj wysypką, stanem zapalnym skóry, trądzikiem, nawracającą gorączką, wymiotowaniem żółcią, nudnościami i żółtaczką. W takich przypadkach literatura ajurwedyjska zaleca stosowanie terapii przeczyszczającej.

Środki przeczyszczające pomagają usunąć nadmiar pitty, która powoduje zaburzenia żółci w organizmie. Właściwie terapia przeczyszczająca może całkowicie uleczyć problem nadmiaru pitty. W trakcie terapii przeczyszczającej pacjent nie powinien spożywać pokarmów, które powodują zaburzenia głównej doszy lub brak równowagi trzech dosz.

Lewatywa (basti)

Wata przede wszystkim umiejscawia się w okrężnicy. Ajurwedyjska terapia basti (lewatywa) polega na wprowadzeniu do odbytu mieszanki ziołowej i oleju sezamowego w postaci płynnej. Basti to najskuteczniejszy sposób leczenia zaburzeń waty, chociaż zazwyczaj wymaga to wielokrotnego powtarzania lewatywy w określonym czasie. Przynosi ulgę w przypadku zatwardzenia, wzdęcia, chronicznej gorączki, przeziębienia, zaburzeń seksualnych, kamieni nerkowych, bólów serca, pleców, rwy kulszowej i bólów stawów. Wiele innych zaburzeń doszy wata (takich jak zapalenie stawów, choroby reumatyczne, dna moczanowa, skurcze mięśni i bóle głowy) również można leczyć za pomocą terapii basti.

Wata jest bardzo aktywnym czynnikiem mechanizmu powstawania choroby (patogenezy). Jeśli uda się nam kontrolować watę za pomocą basti, to zrobimy wielki krok w kierunku usuwania pierwotnej przyczyny ogromnej większości chorób. Wata jest głównym czynnikiem przyczynowym przejawiania się choroby. To ona stoi z wydalaniem lub zatrzymywaniem kału, moczu, żółci i innych odchodów. Wata jest ulokowana głównie w jelicie grubym, ale może również osadzać się w tkance kostnej (asthi dhatu). Dlatego lekarstwo podane doodbytniczo wpływa również na asthi dhatu. Błona śluzowa okrężnicy jest powiązana z zewnętrzną warstwą kości (okostną), która odżywia kości. Dlatego leki podawane doodbytniczo docierają do tkanek głębokich, takich jak kości i usuwają zaburzenia waty.

Zabiegi nosowe (nasja)

Nos to brama mózgu, a także wrota świadomości. Podawanie leku przez nos nosi nazwę nasja. Polega na usuwaniu nadmiaru płynów ciała (humorów) nagromadzonych w obszarze zatok, gardła, nosa i głowy najbliższym możliwym otworem, czyli nosem.
Prana, siła życiowa w postaci energii nerwowej, wnika do ciała wraz z oddechem pobieranym przez nos. Prana znajduje się w mózgu i podtrzymuje funkcje czuciowe i ruchowe.

Rządzi również czynnościami związanymi z pracą umysłu, pamięcią, koncentracją i działaniem na poziomie intelektualnym. Przemieszczenie się prany powoduje zaburzenia funkcjonowania wszystkich tych aktywności i skutkuje bólem głowy, konwulsjami, utratą pamięci i osłabieniem postrzegania czuciowego. Dlatego leczenie przez nos (nasja) jest zalecane w przypadku zaburzeń prany, zajętych zatok, migrenowych bólów głowy, drgawek i niektórych problemów oczu i uszu.

Za pomocą masażu nosa można także usprawnić oddychanie. Podczas tego zabiegu zanurzamy mały palec w ghee i wprowadzamy do nosa. Powoli masujemy wewnętrzne ściany nosa, docierając możliwie najgłębiej. Zabieg ten pomaga uwolnić emocje. (Tkanka nosa jest bardzo czuła, dlatego wykonując ten zabieg należy zadbać o krótkie paznokcie, aby uniknąć zadrapania delikatnych błon śluzowych.) Ponieważ większość ludzi ma krzywą przegrodę nosową, okaże się, że łatwiej jest dotrzeć do jednej strony nosa i ją wymasować niż do drugiej.

Nie można wprowadzać palca na siłę. Masaż należy kontynuować powoli, prowadząc palec najpierw zgodnie z ruchem wskazówek zegara, a następnie w przeciwnym kierunku. Za pomocą tego masażu uwolnią się emocje zablokowane w przewodzie oddechowym. Można stosować ten zabieg codziennie rano i wieczorem. Dzięki temu w miarę uwalniania emocji zmieni się wzorzec oddechowy, a także poprawi się wzrok.

Oczyszczanie krwi (rakta moksza)

Toksyny obecne w przewodzie pokarmowym są wchłaniane do krwi i krążą w całym ciele. Stan ten określa sie jako zatrucie i jest to podstawowa przyczyna nawracających infekcji, nadciśnienia i niektórych innych chorób krążenia. Dotyczy to powtarzających się schorzeń skórnych takich jak pokrzywka, wysypka, opryszczka, wypryski, trądzik, świerzb, bielactwo, chroniczny świąd. W takich przypadkach obok leków doustnych konieczne jest usunięcie toksyn i oczyszczenie krwi. Rakta moksza jest także zalecana w przypadkach powiększenia wątroby, śledziony i dny moczanowej.

Pitta tworzy się z rozpadu czerwonych krwinek w wątrobie. Tak więc pitta ma bliskie powiązania z krwią. Wzrost pitty może odbić się na krwi i powodować zatrucie, a wraz z nią wiele zaburzeń o podłożu pitty. Pobranie niewielkiej ilości krwi z żyły usuwa napięcie spowodowane przez toksyny we krwi, które pojawiły się tam w wyniku zaburzonej pitty. Upuszczanie krwi także pobudza śledzionę do produkcji substancji odtruwających, które stymulują układ odpornościowy. Toksyny są neutralizowane, co pozwala na wprowadzenie radykalnych terapii w przypadku wielu zaburzeń związanych z kondycją krwi.

Niektóre substancje takie jak cukier, sól, jogurt, kwaśne produkty i alkohol są dla krwi toksyczne. W przypadku niektórych zaburzeń krwi należy ich unikać, aby nie zanieczyszczać krwi. Oprócz upuszczania krwi terapie rakta moksza obejmują praktyki oczyszczające krew za pomocą ziół, kamieni szlachetnych i wody z barwnikami. Na potrzeby leczenia rakta moksza lub innych powiązanych zabiegów dobrze jest unikać jogurtu, soli, cukru, alkoholu, marihuany i sfermentowanej żywności.

Styl życia w trakcie pańczakarmy: Na każdym etapie terapii pańczakarma tradycyjna ajurweda zaleca przestrzeganie określonego stylu życia i diety. Poddając się doświadczeniu pańczakarmy należy dużo wypoczywać, unikać wyczerpujących ćwiczeń i aktywności seksualnej, zarywania nocy, głośnej muzyki, telewizji i innych pobudzających działań. Zaleca się także zachować szczególną dbałość, żeby przebywać w cieple i nie być narażonym na wiatr oraz aby obserwować swoje myśli i odczucia w tym czasie.

Dieta podczas pańczakarmy : Zalecana jest monodieta w oparciu o kiczari i ghee, a także istotne ograniczenie zimnych napojów i pokarmów, kofeiny, białego cukru, dopalaczy i alkoholu oraz nabiału. Do spożywania tych substancji można wrócić dopiero w jakiś czas po zakończeniu pańczakarmy (o ile w ogóle). Dieta ta jest konieczna, ponieważ w trakcie procesu oczyszczania wycisza się ogień trawienny (agni).

Także ze względu na powrót toksyn do przewodu trawiennego siły trawienne ulegają dalszemu osłabieniu. Kiczari zapewni właściwe odżywienie, jest lekkostrawne, odżywia wszystkie tkanki ciała, wspaniale odmładza komórki i wspomaga proces oczyszczania i detoksykacji. Kiczari to przyprawiona mieszanka ryżu i dalu mung, podstawowa potrawa w ajurwedyjskim stylu życia. Ryż basmati i fasolka mung są słodkie i mają właściwości schładzające, pozostawiając słodki posmak. Razem tworzą zbalansowany posiłek, idealną kombinację protein odpowiednią dla wszystkich trzech dosz.

Doświadczony praktykujący Pańczakarma to bardzo specyficzna operacja ajurwedy, która wymaga właściwego prowadzenia oraz wysokiej wiedzy i umiejętności praktykującego. Nie należy jej podejmować kierując się jedynie informacjami z artykułu lub z książki. Pańczakarma jest indywidualnie dostosowywana do każdej osoby z uwzględnieniem jej konkretnej konstytucji i dolegliwości i dlatego wymaga szczegółowej obserwacji i nadzoru.