Aromaterapia

Do lat sześćdziesiątych zeszłego wieku pisał o tych olejkach i promował ich wykorzystywanie w opiece medycznej. Obecnie wiele uniwersytetów i ośrodków leczniczych zaczyna łączyć metody komplementarne ze standardową opieką zdrowotną, a olejki eteryczne stanowią jeszcze jedno narzędzie w praktyce medycznej – narzędzie proste, skuteczne i tanie.

Olejki eteryczne mają w różnym stopniu właściwości antybakteryjne, przeciwgrzybicze i antywirusowe, ale mogą wykazywać także działanie na poziomie fizycznym i emocjonalnym (m.in. stymulujące, relaksujące, redukujące stres i i przeciwbólowe) w zależności od składników chemicznych znajdujących się w poszczególnych olejkach.

Korzystne działanie relaksujące pod względem emocjonalnym może stanowić uzupełnienie leczenia na innych poziomach. W medycynie paliatywnej redukcja stresu jest często głównym celem zastosowania olejków eterycznych. Choć wiele jeszcze pozostaje do odkrycia na etapie badawczym i doświadczalnym, olejki eteryczne są już wprowadzane do szpitali i ośrodków zdrowia. Są one istotnym elementem mojej praktyki medycznej i obecnie obok kwiatów i muzyki olejki aromatyczne w dużym stopniu przyczyniają się do tworzenia uzdrawiającej atmosfery w naszym ośrodku zdrowia IMC.

Aromaterapię stosuje się głównie na skórę lub wziewnie. Cząsteczki zapachowe w olejkach eterycznych mają dwie szczególne cechy, które pozwalają im wnikać w ciało: bardzo małą masę cząsteczkową (niewielki rozmiar) i rozpuszczalność w tłuszczu. Skład chemiczny poszczególnych olejków determinuje ich wpływ stymulujący, relaksujący, przeciwzapalny, przeciwgrzybiczny, bakteriobójczy lub jeszcze inny.

W tym artykule przedstawiamy kilka udokumentowanych zastosowań powszechnie znanych olejków eterycznych, takich jak lawenda, imbir, bergamotka, szałwia muszkatołowa, olejek drzewa herbacianego, mięta, eukaliptus i żywica olibanowa. Chcielibyśmy zachęcić czytelników, aby włączyli te bezpieczne i skuteczne środki do swojej domowej apteczki.

Bergamotka Citrus bergamia

Ma działanie przeciwzakaźne, antygrzybicze i przeciwzapalne, antywirusowe, rozluźniające, łagodzące problemy trawienne oraz bóle gardła. Wykazuje właściwości oczyszczające, pomaga usuwać zastoiny limfatyczne, jest stosowana w depresji i bezsenności. Świeży i orzeźwiający aromat tego niejadalnego śródziemnomorskiego cytrusa sprawia, że jest on chętnie dodawany do różnych mieszanek, poprawiając ich zapach i zachęcając do stosowania. Nazwa pochodzi od miasta Bergamo we Włoszech, gdzie po raz pierwszy został wydestylowany. To on stanowi o wyrazistym smaku i zapachu herbaty Earl Grey.

Lavandula angustifolia (lawenda)

Lawenda jest kwintesencją pierwszej pomocy zwłaszcza w przypadku poparzeń. Należy do najbezpieczniejszych i najczęściej używanych olejków eterycznych. W aromaterapii mówi się: „Jeśli masz wątpliwości, zastosuj lawendę”. Jest to również jeden z najlepiej przebadanych olejków eterycznych. Stanowił on podstawę soli trzeźwiących uznawanych przez Farmakopeę Brytyjską przez dwieście lat, zanim zostały one z niej usunięte w latach czterdziestych zeszłego wieku. Lawendę stosowano na skurcze mięśniowe, nerwowość, niepokój i bóle głowy, a także na wiele różnych infekcji bakteryjnych i grzybiczych, bóle mięśniowe, stany zapalne i problemy trawienne, w tym także kolkę. Ma również zastosowanie we wspomaganiu odporności. Lawenda jest dobrze znanym środkiem na depresję, stany nerwowości, wyczerpanie, bezsenność, poprawia nastrój i zmniejsza poczucie irytacji. Tradycyjnie używano jej także jako remedium na zespół napięcia przedmiesiączkowego, skurcze mięśniowe, kolkę u niemowląt, problemy trawienne, świąd. Ogólnie przyczyna się ona do wprowadzania równowagi na poziomie fizycznym oraz emocjonalnym.

Mentha piperita (mięta pieprzowa) 

Mięta jest jednym z najpopularniejszych na świecie i najdłużej wykorzystywanych w historii ziół, a jej olejek eteryczny jest wysoko ceniony zarówno w przemyśle spożywczym, jak i farmaceutycznym. Po tym jak czasopismo British Medical Journal odnotowało w 1879 roku, że dodatek mentolu uzyskiwanego z mięty pieprzowej pomaga przy bólach głowy i nerwobólach, furorę zaczęły robić miętowe szyszki i świeczki zapachowe.

Orzeźwiający zapach mięty poprawia humor i pomaga odblokować przewody nosowe, dlatego często jest ona składnikiem inhalatorów i maści stosowanych na klatkę piersiową jak np. Vick’s Vaporub™, w którym wykorzystywany jest wyizolowany mentol. Wdychanie tego olejku eterycznego rzeczywiście pomaga odblokować zajęte zatoki. Możemy go znaleźć w pastylkach na kaszel i syropach.

Jednak w aromaterapii holistycznej najczęściej zaleca się czysty olejek uzyskiwany metodą destylacji. W aromaterapii wykorzystuje się go w przypadku urazów ciała, zapalenia stawów oraz bólów mięśni. Skutecznie przeciwdziała swędzeniu po ukąszeniach komarów, w wyniku świerzbu, użądlenia pszczoły lub przy wszawicy (2 krople na 100g wody wymieszanej ze 100g octu). W mieszankach olejków do kąpieli nie należy używać więcej niż dwóch kropli mięty pieprzowej, gdyż może mieć działanie schładzające.

Melaleuca alternifolia (drzewo herbaciane)

Drzewo herbaciane zawdzięcza swoją nazwę europejskim podróżnikom, którzy zaparzali herbatę z liści tego dużego, rdzennie australijskiego drzewa. Od wieków było ono wykorzystywane w tradycji Aborygenów, a jego olejek przez dziesięciolecia stanowił podstawę australijskiej apteczki pierwszej pomocy. Podczas II wojny światowej buteleczka tego olejku była na wyposażeniu każdego australijskiego żołnierza.

Ma on działanie antybakteryjne, przeciwzapalne, antywirusowe, antygrzybicze, przeciwdziała zakażeniom, zapaleniom dróg oddechowych, infekcjom spowodowanym przez drożdżaki, infekcjom jamy ustnej, zwalcza pieluszkowe zapalenie skóry, pleśniawki, kurzajki, oparzenia, trądzik, żylaki, łupież, przeziębienia i grypę, odstrasza owady i pomaga po ukąszeniach, jest stosowany przy bólu gardła, leczeniu ran i wspomaganiu odporności (immunomodulacji). Przeterminowany olejek eteryczny drzewa herbacianego może podrażniać skórę.

Salvia sclaria

(szałwia muszkatołowa) Ma działanie antydepresyjne, przeciwdrgawkowe, antyseptyczne, rozkurczowe, ściągające, antybakteryjne, ma właściwości tonizujące w higienie intymnej, pomaga wywołać miesiączkę. Ponadto łagodzi bóle gardła i bóle mięśniowe, jest stosowana przy obniżonym poziomie estrogenu, w zespole napięcia przedmiesiączkowego oraz bólach miesiączkowych; zaleca się ją na żylaki, zanurzenia nerwowe, skurcze mięśni, trądzik i łupież.

Łagodzi napięcie nerwowe i mówi się, że pobudza nadnercza. Może wywoływać stany euforyczne, ale nadmiernie używana powoduje otępienie. Nie powinno się jej łączyć z alkoholem, może także wzmagać działanie środków nasennych. Jest doskonała w przypadku dolegliwości kobiecych związanych z miesiączką, menopauzą i depresją poporodową.

Eucalyptus globulus (eukaliptus)

Ma działanie antywirusowe, antybakteryjne, przeciwzapalne, obkurczające, mukolityczne, przeciwbólowe. Jest stosowany w przypadku przeziębień, grypy, zapalenia zatok, bólu gardła, trądziku, swędzenia, ukąszeń owadów, wszawicy. Pomaga także w przypadku bólu głowy i stawów, opryszczki i owrzodzenia.

Eukaliptus zawsze był ceniony w aromaterapii ze względu na swoje właściwości łagodzące w dolegliwościach dróg oddechowych, mukolitycznie i obkurczające. Jego działanie osuszające pomaga pozbyć się nadmiaru śluzu w nieżytach górnych dróg oddechowych.

Boswellia spp (żywica olibanowa)

Ma działanie przeciwzapalne, podnoszące odporność, pomaga na bóle stawów, stany zapalne, żylaki, gojenie i zabliźnianie się ran, jest używana do pielęgnacji skóry, w zapaleniach dróg oddechowych, przy problemach z żołądkiem oraz infekcjach dróg moczowych. Spośród wszystkich zaprezentowanych tutaj roślin jest to największa gwiazda medycyny ludowej. Żywica Boswellia serrata jest sprzedawana jako doustny suplement diety na zapalenie stawów i inne choroby zapalne.

Warto zwrócić uwagę, że żywica ma inne składniki lecznicze niż olejek eteryczny, ze względu na to, że ciężkie składniki żywicy nie są biodostępne w procesie destylacji. Stany zapalne najlepiej leczyć stosując zarówno doustne suplementy na bazie żywicy (zazwyczaj znormalizowane w postaci kwasów bosweliowych), jak i olejek eteryczny miejscowo na bolące miejsca.

Zingiber officinale (imbir)

Imbir ma swoją długą historię jako przyprawa do potraw, która poprawia trawienie, łagodzi nudności i chorobę lokomocyjną. Uważa się, że jest bezpieczny w ciąży. Zastosowania olejku eterycznego są dość podobne. Często nakłada się go miejscowo w leczeniu chronicznego bólu. Poprawia krążenie i rozgrzewa mięśnie, jest więc dobrym dodatkiem olejków do masażu.

Przyprawa ta, spokrewniona z kardamonem i kurkumą, świetnie sprawdza się w okładach stosowanych na skurcze miesiączkowe. Korzystnie działa w przypadku chronicznego zapalenia oskrzeli, zatwardzenia i biegunki, braku łaknienia, przemęczenia, bolesnych niestrawności i gazów. Nie ma żadnych przeciwwskazań.

Przygotuj własną inhalację

• Butelkę o pojemności ok. 30 cm³napełnij do połowy solą kamienną.
• Dodaj 2 krople lawendy i 3 krople olejku pomarańczowego.
• Zwróć uwagę na swoje samopoczucie przed inhalacją.
• Przeprowadź inhalację tak długo, jak potrzebujesz.
• Zaobserwuj swoje samopoczucie po inhalacji.